1. Rewalidacja

Termin rewalidacja pochodzi od łacińskich słów  re– znów, validus – mocny.  Oznacza przywracanie człowiekowi pełnej sprawności. Usprawnianie zaburzonych funkcji rozwojowych i intelektualnych.

2. Cel

Celem zajęć rewalidacyjnych nie jest wyrównywanie braków – stawianie na mocne strony dziecka oraz szukanie tego, co w nim najlepsze.

3. Kierunki oddziaływań rewalidacyjnych:

• maksymalne usprawnianie, rozwijanie tych wszystkich funkcji psychicznych i fizycznych, które są najsilniejsze i najmniej zaburzone,
• optymalne korygowanie funkcji zaburzonych,
• kompensowanie, czyli wyrównywanie przez zastępowanie
• dynamizowanie rozwoju

4. Zasady

1. Możliwie pełna indywidualizacja  pracy z każdym dzieckiem.
2. Stawianie zadań dostosowanych do możliwości dziecka i zapewnienie warunków poprawnego wykonywania ćwiczeń.
3. Powolne, systematyczne przechodzenie od zadań łatwiejszych do trudniejszych, od prostych do bardziej złożonych.
4. Zapewnienie warunków do utrwalania prawidłowych umiejętności i likwidowania niekorzystnych nawyków.
5. Dostosowywanie czasu trwania poszczególnych ćwiczeń do wydolności ucznia.
6. Mobilizowanie ucznia do wykonywania zadań poprzez stosowanie różnorodnych form ćwiczeń.

5. Metody i techniki postępowania rewalidacyjnego

Poniżej wymieniam niektóre ze znanych i często stosowanych metod, technik i sposobów postępowania rewalidacyjnego z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych:

• Integracja sensoryczna (SI) – terapia ma postać „naukowej zabawy” w której dziecko chętnie uczestniczy i ma przekonanie, że kreuje zajęcia wspólnie z terapeutą. Podczas terapii nie uczy się konkretnych umiejętności lecz poprawiając integrację sensoryczną wzmacnia procesy nerwowe leżące u podstaw tych umiejętności, a one pojawiają się w sposób naturalny jako konsekwencja poprawy funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego.

• Metoda Dobrego Startu – ma wszechstronne zastosowanie w pracy z dziećmi. Stosuje się ją w terapii i profilaktyce w odniesieniu do dzieci, których rozwój jest zaburzony – usprawniając nieprawidłowo rozwijające się funkcje oraz do dzieci o prawidłowym rozwoju psychomotorycznym.

• Terapia zabawą – te skuteczne sposoby oddziaływania terapeutycznego, jakimi są zabawy należy objąć wspólną nazwą „metody wyzwalające”, gdyż ich celem jest wyzwolenie samorzutnej aktywności dzieci w dążeniu do samorealizacji.

•  Metoda Dennisona – ćwiczenia relaksacyjne i energetyzujące służące integracji półkul mózgowych w celu efektywniejszego działania. Jest prosta i sprzyja harmonijnemu rozwojowi – stosowana cierpliwie i wytrwale pomaga przezwyciężyć rozmaite trudności dziecka.

• Metoda Ruchu Rozwijającego – V. Sherborne – zajęcia te stanowią element doskonałej zabawy. Dając chwile odprężenia stają się czynnikiem umożliwiającym rozładowanie napięć i tym samym obniżają spastyczność.

• Program M. Frostig i D. Horne – program rozwijający percepcję wzrokową rozwija i integruje zdolność koordynowania ruchów gałek ocznych z precyzyjnymi ruchami ciała. Ćwiczenia te usprawniają dokładność, wytrwałość oraz koncentrację uwagi. Wykorzystuje się je w pracy z dziećmi z zaburzoną koordynacją wzrokowo-ruchową oraz praksją, czego dowodami są prace plastyczno-konstrukcyjne, graficzne a także udział i wykonywanie ćwiczeń ruchowych.

• Arteterapia –  terapia przez sztukę, to twórczy trening. Wykorzystuje proces tworzenia lub wynik tegoż procesu do wzbogacenia własnej osobowości. To metoda poznawania siebie, przygoda z tworzeniem oraz twórczym myśleniem.

• Metoda Marii Montessori – jej zadaniem jest wspieranie twórczej aktywności dziecka oraz danie mu szansy na wszechstronny rozwój fizyczny, duchowy, kulturowy i społeczny. Rozwija w dziecku samodzielność i wiarę we własne siły, pozwala pracować nad osiąganiem długotrwałej koncentracji, wypracowaniem postaw posłuszeństwa opartego na samokontroli a nie zewnętrznym przymusie.

• Muzykoterapia – to niewerbalna forma psychoterapii, umożliwia przeżycie i odreagowanie emocji oraz problemów. Pomaga ujawniać treści tłumione i werbalizowanie ich. Dziecko może poznać własne problemy oraz trudności innych osób, analizować je i szukać rozwiązań, co pozwala na łatwiejsze nawiązywanie kontaktów.

• Bajkoterapia – to terapia przez bajki. Czytając określone bajki można dziecku pomóc w wielu trudnych dla niego sytuacjach emocjonalnych. To także doskonała metoda relaksacyjna zyskującą na popularności dzięki swojej prostocie oraz efektywności, szczególnie we wczesnych okresach rozwoju. Ponadto wzbogaca wiedzę dziecka o sobie i świecie, a także pozwala redukować napięcie a także odbudowywać wiarę w siebie.

• Drama  – kształtuje umiejętności społeczne i intelektualne oraz pozwala na wyrażanie własnych uczuć, myśli i emocji. Pozwala przyjrzeć się sytuacjom problemowym i je rozwiązać oraz poszerzyć możliwości rozumienia postaw i zachowań innych ludzi, bo ukazuje motywy i konsekwencje określonych zachowań. Dzięki temu dzieci uczą się analizowania postaw innych i bardziej świadomie interpretują relacje międzyludzkie.

W pracy terapeutycznej nie obowiązują żadne terminy ani rygory czasowe. Jedynym kryterium przejścia do następnego stopnia trudności są faktyczne osiągnięcia ucznia.

Zajęcia rewalidacyjne mają wyrównać braki w nauce, a także poprzez odpowiednie ćwiczenia usuwać wady i zaburzenia mowy, rozwijać procesy poznawcze, usprawniać koordynację ruchową oraz usuwać trudności w czytaniu, pisaniu i rachowaniu. Zajęcia te dodatkowo powinny eliminować wady postawy a poprzez psychoterapię łagodzić i usuwać zaburzenia emocjonalno-uczuciowe.

Justyna Brelak

ZSP w Daleszycach